گل نرگس

با وجود اندوه در دل، نمی‌شود حال خوش معنوی داشت و نمی‌شود از نماز لذت برد؛ باید این اندوه را-به شیوه‌های مختلف- از دل زدود. مثلاً یک اثر وضو گرفتن با آب سرد، این است که اندوه انسان را برطرف می‌کند. آب-خصوصاً هرچه سردتر باشد- خاصیت اندوه‌زدایی دارد. امیرالمؤمنین(ع) گاهی غسل می‌کرد تا برای نماز شب سرحال باشد؛ ایشان نسب به ذره‌ای اندوه در دل‌شان حساس بود.

• اندوه، نگرانی و ترس، به‌طور طبیعی و دائمی در دل انسان پدید می‌آید و مثل علف هرز در دل انسان رشد می‌کند، لذا جلوگیری از اندوه نیاز به یک برنامۀ دائمی دارد. هر روز باید از دل‌مان اندوه‌زدایی، ترس‌زدایی یا حسرت‌زدایی کنیم.

• هر روز صبح که بلند شدی، اول یک‌مقدار از دلت اندوه‌زدایی کن. اتفاقاً در تعقیبات نماز صبح، اذکاری هست که برای رفع اندوه از دل بسیار مؤثر است؛ مثلاً این تعقیباتی که امام جواد(ع) توصیه فرموده‌اند: «حَسْبِیَ الرَّبُّ مِنَ الْمَرْبُوبِینَ‏…؛ من‌لایحضره‌الفقیه/1/327)  

• ذکر گفتن‌های ما کِی اثر دارد؟ وقتی که همراه با ایمان باشد؛ وقتی مرور ایمان و اعتقاد ما باشد. مثلاً وقتی می‌گویی «لَا قُوَّةَ إِلَّا بِالله» عمیقاً توجه کنی به اینکه واقعاً هیچ کسی جز خدا قدرت ندارد! عمیقاً این‌را مرور کن تا اعتقادت بالا برود.

• اصلاً ماهیت ذکر گفتن و دلیل اینکه ذکر، این‌قدر تأثیرگذار است، این است که ذکر، مرور ایمان و اعتقادات انسان است. و یکی از اصلی‌ترین عوامل اندوه‌زدا این است که شما اعتقادت را به خدا مرور کنی و با این‌کار، اعتقاد خودت را تقویت کنی.

• اگر ذکر گفتنِ ما به این معنی باشد که اعتقادات خود را مرور کنیم، و با تفکر و احساس عمیق قلبی این ذکرها را بگوییم، یقیناً اثر خواهد داشت! همان‌طور که رزمندگان دفاع مقدس با تمام ایمان و اطمینان قلبی خودشان، از ذکر استفاده می‌کردند و ذکرشان اثر می‌گذاشت.

• رزمندگان خیلی از کارهای سخت جنگ را با ذکر، راه می‌انداختند. ذکر می‌گفتند تا دشمن آنها را نبیند «وَ جَعَلْنا مِنْ بَیْنِ أَیْدیهِمْ سَدًّا..»(یس/9) ذکر می‌گفتند تا گلوله‌های‌شان اثر بگذارد «ما رَمَیْتَ إِذْ رَمَیْت»(انفال/17) ذکر می‌گفتند تا در دل دشمن رعب بیفتد…

• اگر عمیقاً اعتقادات خود را پیش خودت یادآوری و مرور کنی، اندوه از دلت زدوده می‌شود و سرور جای آن ایجاد می‌شود! امیرالمؤمنین(ع) می‌فرماید: کسی که به خدا اعتماد کند، خدا به او سرور می‌دهد و هر کسی به خدا توکل کند، خدا اُمورش را کفایت و اصلاح می‌کند. (کشف‌الغمه/2/346)

• امام رضا‌(ع) می‌فرماید: به‌خاطر برخی مسائل غمگین شده بودم، پدرم به من فرمود: خدا را صدا بزن تا غم از دلت برود، و ذکر «یَا رَءُوفُ یَا رَحِیم» را زیاد بگو!( دعوات راوندی/45)

• ذکر «یارئوف» اثر ویژه‌ای در از بین بردن غم دارد! یک عارف بزرگوار می‌فرمود: وقتی دل‌تان گرفت و گرفتار شدید ذکر «یارئوف» را زیاد بگویید و با این ذکر به امام رضا‌(ع) متوسل شوید. گویا خدا وقتی بخواهد برای این ذکر شما اثری بگذارد کارتان را به امام رضا‌(ع) می‌سپارد!

• دربارۀ اثر اذکار در رفع مشکلات مختلف زندگی، کتاب انیس الصادقین نوشتۀ آیت‌الله یعقوبی، کتاب خوب و معتبری است. ذکرهایی هست که گره‌های ما را باز می‌کند، دل را قرص می‌کند و ترس و نگرانی و اندوهِ بد را از دل می‌برد، و بعد، تازه آدم شروع می‌کند به حال خوش معنوی پیدا کردن