خلاصه سخنرانی استاد رفیعی
از مهمترین نکات روز عرفه، دعای عرفه است. عرفه روز نیایش با خداست. خداوند در قرآن می‌فرماید:
” قُلْ مَا یَعْبَأُ بِکُمْ رَبِّی لَوْلَا دُعَاؤُکُم” بگو : پروردگارم به شما توجه نمی‌کرد اگر دعاهایتان نبود. (آیه ۷۷سوره فرقان)
?امیرالمومنین علی(ع) می‌فرمایند :” لِلدُّعَاءِ شُرُوطٌ أَرْبَعَهٌ الْأَوَّلُ إِحْضَارُ النِّیَّهِ وَ الثَّانِی إِخْلَاصُ السَّرِیرَهِ وَ الثَّالِثُ مَعْرِفَهُ الْمَسْئُولِ وَ الرَّابِعُ الْإِنْصَافُ فِی الْمَسْأَلَه”
❣چهار شرط برای اجابت دعا هست :
۱) احضار النیه : “فهم درست از دعا”. باید درست دعا کرد. از خدا چیزی را بخواهیم که بهترین است. در قرآن دعایی که بیشتر از همه تکرار شده‌است با مضمون استغفار می‌باشد.
شخص در زمان پیامبر بعد از اینکه سختی عذاب آخرت را شنید، از خدا خواست که در همین دنیا عذابش کند و به بیماری سختی مبتلا شد. پیامبر وقتی شنید بسیار ناراحت شد و فرمودند وقتی رحمت و غفران خدا هست چرا طلب بیماری – که کفاره گناه – هست را کرده‌ای؟ و دعایی را به او یاد دادند : ” اللهم ءاتنا فی الدنیا حسنه و فی الاخره الحسنه”.
۲) الاخلاص السریره : “با نیت خالص از خدا بخواهیم”. یکی از وقت‌هایی انسان از ته دل و با اخلاص از خداوند چیزی رو می‌خواد وقتی که با تمام وجود احساس کنه که دستش از همه جا کوتاه هست.
۳) معرفه المسئول : شناخت درست وسیله. برای اجابت دعا باید وسیله را درست بشناسیم. همیشه منتظر معجزه نباشیم، بسیاری از بیماری‌ها با دارو خوب می‌شوند. شخصی نزد امام صادق(ع) رفتند و گفتند من در خانه نشسته‌ام و دعا می‌کنم که خدا به من روزی دهد شما هم دعا کنید. امام صادق فرموند که چنین دعایی نمی‌کنم و خدا بدون کار کردن روزی نمی‌دهد. کار کزدن وسیله‌ایست از جانب خدا برای رساندن روزی به دست بندگان.
۴) الانصاف فی المساله : ” انصاف در مسئله”. در طرح دعا انصاف داشته باشیم. بقیه رو هم در نظر بگیریم. فردی که سقف خانه‌اش کامل نشده دعا می‌کند که باران نیاید و شرایط کشاورز و تامین آب شهر و … را در نظر نمی‌گیرد. همه چیز را نباید برای خودمان دعا کنیم.
در نامه سی و یک نهج البلاغه – اولین رساله اخلاقی مکتوب تاریخ اسلام – امیرالمومنین(ع) در مورد عدم اجابت دعا دلایل زیر را ذکر می‌کنند:
۱) امتحان بنده : گاهی خدا اجابت نمی‌کند که ایمان بنده را امتحان کند.
۲) مصلحت دعا کننده در اجابت دعا نیست. شخص دعا کننده ، چون تمام جوانب مسئله را نمی دانند، گاهی دعاهایی را انجام می دهند که به صلاح انها نیست.
۳) ثواب در آخرت عوض اجابت نشدن. گاهی خدا دعا را اجابت نمی کند و در آخرت ثواب آن دعاها را می دهد. در روایتی دارد که در قیامت انسان ها دعا می کنند: که ای کاش هیچ دعایی‌شان در دنیا اجابت نمی شد و در عوض ثواب آخرت را به آنها می دادند.
شرح قسمتی از دعای عرفه
فرازهای مهم دعای عرفه که با اشک چشم امام حسین (ع) همراه بود :
اللهم اجعلنی اخشاک کانّی اراک (خدایا مرا طوری قرار بده که از تو بترسم گویی تو را در همه حال میبینم)
تفاوت خشیت و خوف : خوف، ترس از عذاب است در صورتی که خشیت ترس از عظمت خداست. خشیت را ترس علمایی نیز گفته اند.
خود را در محضر خدا دیدن پنج اثر دارد:
۱) ترک گناه : اگر انسان خود را در محضر خدا ببیند، هیچ وقت گناه نمی‌کند. انسانی که در پیش چشم یک کودک از گناه کردن خجالت می کشد اگر خود را در محضر خدا می دید هیچ وقت گناه نمی کرد.
در مقامی که کنی قصد گناه * گر کند کودکی از دور نگاه
شرم داری، ز گنه درگذری * پرده عفت خود را ندری
شرم بادت ز خداوند جهان * که بود واقف اسرار جهان
به تو باشد نظرش گاه به گاه * تو کنی در نظرش قصد گناه
۲) آسانی مصیبت : اگر انسان خدا را همراه خود ببیند، تحمل مصیبت ها برایش آسانتر می شود.
۳) شیرینی عبادت : اگر انسان بداند که خدا حضور دارد، از انجام عبادت و صحبت با خدا لذت می برد.
۴) عدم تفاوت حضور و خلوت : اگر انسان بداند خدا همیشه او را می بیند، رفتار آن در خلوت و جلوت تغییر نخواهد کرد.
۵) آرامش : کسی که برای خود پشتیبانی مانند خدا را می بیند، آرامش پیدا می کند و اضطراب نخواهد داشت. دلیل اصلی طلاق در جامعه ما امروزه، اضطراب می باشد و این اضطراب به خاطر کم رنگ شدن حضور خدا و معنویت در زندگی هاست.